De gemeente Almere leeft sinds jaar en dag op veel te grote voet. Dit is met name ingegeven door de in het verleden behaalde resultaten (winsten) op de aan- en verkoop van bouwgrond. Met het omarmen van De Schaalsprong is de gemeente helemaal losgeslagen en op grote schaal grond gaan aankopen. Inmiddels is de boekwaarde van de grondvoorraad opgelopen tot € 530 mln. Deze boekwaarde betekent alleen al een jaarlijkse rentelast van € 26,5 mln per jaar die moet worden opgehoest door de inwoners en ondernemers in Almere.

Om de financiële risico’s beter in kaart te brengen en deze ook af te dekken met reserves en voorzieningen wordt sinds een paar jaar het zogenoemde Meerjaren Plan Grondexploitatie Almere (MPGA) opgesteld. De uitkomsten van het MPGA dienen als basis voor de waardering van de grondexploitatie in de programmarekening en de hoogte van de te vormen voorzieningen en reserves. De hoogte van deze reserves en voorzieningen wordt gebaseerd op de risico’s welke voorkomen uit de door het college gehanteerde scenario’s. Het college hanteert 2 scenario’s: het ambitie-cenario en het nul-scenario.

Het ambitie-scenario betreft het door het college op basis van haar ambities vastgestelde aantallen te verkopen kavels (=te bouwen woningen), te verkopen m2 bedrijventerrein en te verkopen m2 kantoor. Volgens het college betreft het Ambitie-scenario haar beste inschatting van de te verwachten verkopen. Dit scenario dient als uitgangspunt voor de opbrengsten en kosten zoals deze worden verantwoord in de voorjaarsnota (begroting).

Het nul-scenario is volgens het college een gematigde variant van het ambitiescenario. Bij dit scenario wordt de oplevering van de verkopen uitgesmeerd over een langere periode dan in het ambitie scenario. Met andere woorden het nul-scenario houdt rekening met een latere realisatie van de geschatte verkopen dan het ambitie-scenario. Dit nul-scenario wordt door het college al jaren verkocht als de absolute bodem. Ondanks de jaarlijkse waarschuwingen van de PVV blijkt echter steeds maar weer dat het nul-scenario in de huidige crisistijd een veel te rooskleurig scenario is. Jaar op jaar moet er worden bijgesteld.

Voor het verschil tussen de opbrengsten op basis van het Ambitie-scenario en het nul-scenario worden reserves en voorzieningen gevormd, de zogenaamde “buffer”. Door de slechte resultaten in 2012 (slechts 430 woningen verkocht) is deze buffer inmiddels geheel op. De bodem is nu dus bereikt.

In de huidige cijfers is de buffer gebaseerd op de verschillen qua resultaat tussen beide scenario’s. Dit betekent dat wanneer de aantallen dit jaar wederom ruim onder de 650 woningen (nul-scenario 2013) uitkomen de aangelegde buffer ruim onvoldoende zal zijn om het verlies af te dekken. Hierdoor zal er elders geld (al snel tientallen miljoenen) gevonden moeten worden om het failliet van het grondbedrijf en dus de gemeente Almere af te wenden. Om een beeld te schetsen: de tussenstand van verkochte woningen na het eerste kwartaal van 2013 is 51 stuks (pagina 14). Kortom nog 600 te gaan om het nul-scenario te realiseren. Wederom een sprookje dus en een grote aanslag op de portemonnee van de Almeerders.

Naast voorstaande tekorten ontstaan er door het niet halen van de aantallen uit het gehanteerde nul-scenario grote tekorten op onder andere:

- Opbrengsten OZB (minder verkochte grond is minder opbrengsten). In 2013 werd tot heden slechts 1205 m2 uitgegeven.

- Opbrengsten WABO (minder woningen is minder vergunningen). In het eerste kwartaal zijn er slechts 13 WABO aanvragen (pagina 16) voor woningen binnengekomen.

Een ander gevolg van achterblijvende resultaten op de gronexploitatie is dat de diverse afdelingen binnen met name het grondbedrijf en DSO (Stedelijke Ontwikkeling) het aantal ambtenaren bepaalt aan de hand van het ambitie-scenario en de door het college verwachte stijging van de markt in de komende jaren. Hierdoor zijn de (personeels)kosten veel te hoog in verhouding tot het aanbod van werk en de opbrengsten.

De door het college gehanteerde scenario's